Wat gebeurt er eigenlijk tijdens een consult

Deze "Zeker weten?" gaat over het verloop van een hulpverleningscontact. Wat gebeurt er allemaal tussen dat eerste telefoontje en de laatste keer dat je elkaar ziet of spreekt? Mijn ervaring van de laatste jaren is, dat dit eigenlijk nooit 'volgens het boekje' gaat, in ieder geval niet onder de oppervlakte.
(Opmerking voor op de website: deze column werd geschreven voor collega-acupuncturisten en het is handig om dat in gedachten te houden bij het lezen daarvan.)

Volgens het boekje

Volgens het boekje presenteert de cliënt een duidelijke klacht met bijbehorende vraag of worden die in het eerste contact duidelijk. Vervolgens stelt de behandelaar vast wat 'er aan de hand is' (diagnose) en stelt een behandelplan op, met een behandeldoel en een behandelmethode (recept). Dat plan wordt natuurlijk gevolgd, en daardoor wordt het doel bereikt. En zo blijft alles zoals het was, met uitzondering van de klacht, want die is nu natuurlijk weg. Werk je zo? Ben je daar tevreden mee? Lees dan niet verder.

Niet volgens het boekje

Al wilde ik zo werken (vroeger dacht ik dat het zo hoorde...), de werkelijkheid is altijd weerbarstiger. De cliënt heeft bijvoorbeeld helemaal geen duidelijke vraag. Of ik weet helemaal niet wat 'er aan de hand is'. Of het 'plan' blijkt nergens op te slaan. Of ... vul maar in. En dit zijn dan nog de alledaagse varianten. Echt spannend wordt het wanneer ik in het eerste consult een onschuldige vraag stel en dat de komende twee consulten moet bekopen met een eindeloze stroom eisen en beschuldigingen waarna de cliënt stampvoetend de kamer uitbeent. Of wanneer ikzelf ineens de neiging krijg (meestal herken ik die neiging gelukkig op tijd) om een cliënt de kamer uit te werken of op weinig subtiele manier een lesje te leren. Of wanneer een behandeling een ontdekkingsreis voor twee wordt, waarin aan het eind niets meer is zoals het daarvoor was. En deze mogelijkheden sluiten elkaar bepaald niet uit, afhankelijk van wat beide partijen ervan willen leren.

Heb je wel eens meegemaakt, dat je je in een warm bad waande en het volgende moment met een hamer ongenadig op je hoofd werd gemept? Dat je glimlachend werd uitgenodigd om te laten zien wat voor kunstjes je allemaal kunt en dat het volgende wat je merkte was dat je in een kleverig spinnenweb zat waarin je geen kant meer op kon? Loopt er bij jou weleens een getergde tijger heen en weer door de kamer? Zit er wel eens een ijskoningin tegenover je? O, en nu we het er over hebben: wie zit er eigenlijk op jouw stoel, wie staat daar naast die behandelbank?

Ervaringswereld

Het zal duidelijk zijn, we betreden hier het rijk van de ervaring. Immers, ik heb geen bad in mijn praktijk, ik maak regelmatig schoon, tijgers zijn in de Chinese Geneeskunde taboe en ijskoninginnen bestaan alleen in sprookjes. Toch?

Gelukkig niet. Of helaas niet. This is real life, man! Heksen bestaan, tijgers lopen door onze straten, mensen worden uitgezogen door spinnen, zonder zwaard haal je je pensioen niet, en mèt zwaard kun je eindigen als Boromir (die man die dacht de Ring wel even voor eigen doeleinden te kunnen gebruiken). Of dacht je echt dat In de ban van de Ring en Harry Potter zich 'alleen maar' in de fantasie afspelen? 
Het is wel een stuk comfortabeler om je te houden bij wat er oppervlakkig zichtbaar is en wat we met elkaar hebben afgesproken. Maar als hulpverlener zijn, acupuncturist zijn, te maken heeft met leven, met leven zoals het werkelijk is, dan is het waarschijnlijk belangrijk om te gaan kijken naar wat zich onder de oppervlakte afspeelt. Ook niet onbelangrijk: vervolgens wel weer boven komen!

Koos van Kooten
oktober 2003