Hoe werkt acupunctuur
Alweer de tweede "Zeker weten?". In de eerste heb ik me beziggehouden met de vraag hoe acupunctuur ontstaan is. Deze keer wil ik me afvragen hoe acupunctuur eigenlijk werkt... Iedere acupuncturist krijgt deze vraag toch minstens een paar keer per maand gesteld, vermoed ik, en zelf weet ik daar nooit zo goed raad mee. Wat zijn uw favoriete antwoorden? Een verslagje van mijn ervaringen met deze vraag.
Hooikoorts en endorfines
Niet zo lang geleden kwam er een jongen met hooikoorts bij mij. Om praktische redenen kwam hij nu bij mij, terwijl hij al een paar keer bij een ander was geweest. Hij stelde mij 'de vraag': Hoe werkt acupunctuur? Ik aarzelde, want wat zeg je dan? Toen zei hij: "die andere acupuncturist vertelde mij, dat acupunctuur werkt doordat het endorfines vrijmaakt." Hmmm. Nou denk ik bij hooikoorts aan histamine, leucotriënen, mestcellen, enzovoorts, maar endorfines?! Nee!
Maar goed, je houdt het netjes, dus ik zei niet dat dit in het geval van hooikoorts gewoon klinkklare onzin is. Wel zei ik, dat er inderdaad wel eens ontdekt is dat acupunctuur de gehaltes aan endorfines kan verhogen. En dat dat mogelijk een verklaring biedt voor het pijnstillende effect van acupunctuur. Want pijnstilling was in de jaren '70 natuurlijk 'hot'. Operaties zonder verdoving, als bewijs van de superioriteit van de Chinees in het algemeen en Mao in het bijzonder.
Tja, nu had ik netjes gezegd dat dat endorfinenverhaal onzin was. Maar de vraag lag er nog steeds. Nou heb ik een overbuurman, die is celbioloog. Met hem heb ik hierover wel eens een boom opgezet. Ik zei, dat ik geen idee had hoe, maar dat ik het sterke vermoeden had dat er in het bindweefsel een soort banen van verminderde electrische weerstand bestonden, waardoor informatie kon worden doorgegeven. Klopt, zei hij. Dat kan, want tussen fibroblasten zitten zogenaamde gap junctions. Kanaaltjes die electronen transporteren. Wij natuurlijk allebei opgewonden. Hé, acupunctuur werkt echt!
Dus ik leg uit dat er banen van verminderde .... enzovoorts, en tja, nou hangt het blijkbaar toch wel heel erg van begin- en eindpunt van die electrische informatie af wat het effect is. Blijkbaar vermindert het prikken van laten we zeggen Hegu (LI 4), Lieque (LU 7), Zusanli (ST 36) en nog een paar punten de histamineafscheiding door de mestcellen, of zoiets. Maar hoe?! Als ik daarvoor een absoluut sluitende verklaring wist kreeg ik ofwel de Nobelprijs, of ik werd gedwongen om publiekelijk te verklaren dat die verklaring nergens op slaat, omdat acupunctuur immers niet mág werken.
Tijd om het over een andere boeg te gooien. Wat was eigenlijk mijn werkhypothese? Nu, Yin / Yang-matig was er duidelijk een Yang overmaat: roodheid, heftige klachten, boven in het lichaam. Vijf Elementen-matig was er duidelijk een teveel in het Hout element, terwijl er een tekort in met name Aarde en Metaal was. Nou houd ik niet zo van intellectuele puzzeltjes, maar hier drong het zich wel heel erg op: als Aarde zwak is wordt Metaal niet gevoed, en Metaal kan vervolgens Hout niet in bedwang houden. Ik enthousiast, maar nu kon ik er ook iets mee. Zusanli voor het voeden van Aarde, TaiYuan (LU 9) om Metaal daar wat van mee te laten pikken, Hegu en TaiChong (LR 3) voor het kalmeren van Hout. En nog wat lokale punten. Kijk, now we?re talking!
Mijn patiënt vond het ook erg leuk, vooral dat ik het zo leuk vond. Maar, zei hij, hoe werkt het nou? Oké, vertaling. Wat betekent dat nou voor iemand die hooikoorts heeft en daarnaast nog een heel leven? We spraken over balans tussen energie opbouwen en energie opmaken, over rust in de dingen die je doet, over aandacht bij je benen, niet alleen in je hoofd. Over druk doen terwijl je eigenlijk moe bent, over de uitdaging van gaan studeren, loskomen van thuis maar ook nog niet op eigen benen staan.
En zo werd de vraag: "hoe werkt dat nou, acupunctuur?" overbodig. "Wat kan acupunctuur voor mij betekenen?" werd de vraag nu meer, en extra leuk was natuurlijk dat hij tijdens de volgende behandelingen ook meer rust ging ervaren, meer het gevoel had op zijn benen te staan en dat de hooikoorts minder werd (maar dat kon ook liggen aan die nieuwe pillen van de huisarts).
Koos van Kooten
april 2003