Geduld
Als je, zoals ik, meer dan 20 jaar in dezelfde plaats praktijk houdt dan vormt zich langzaam een groep trouwe klanten. Nog steeds zijn de meeste nieuwe patiënten na 6 tot 10 sessies goed genoeg geholpen om weer verder te kunnen, maar af en toe kiest iemand er voor om steeds terug te komen. Inmiddels vertrouw ik er op dat iemand dan aanvoelt dat er nog iets nodig is. Wat precies, dat is vaak zowel voor mij als voor diegene zelf onduidelijk. Tot het moment dat iemand ineens een stap kan zetten die eerder onhaalbaar leek of zelfs niet voorstelbaar was. Dan toont zich de kracht van geduld.
Nu weet ik wat er speelt!
Janet (fictieve naam) is rond de 30 jaar en heeft ernstige pms-klachten. Twee weken per maand wil ze bij haar partner weg, en langzamerhand is die dit ook zo beu dat hun relatie gevaar loopt. In de eerste maanden van behandelingen gaan de scherpe kantjes er wat van af. Wat misschien nog wel belangrijker is: zij en haar partner spreken af om elkaar dagelijks te vertellen wat er in hen omgaat, zodat er minder frustratie opgepot raakt. Ook zet zij stappen in de relatie tot haar ex-partner, die hun kind tegen haar opzet. Het valt mij op dat zij steeds zelf degene is die stappen zet en dat ik, anders dan bij andere patiënten, niet heel veel ruimte krijg om door te vragen. Toch geeft zij iedere keer na een consult aan, graag weer te willen afspreken. Wel worden de tussenpozen langer, uiteindelijk 2 tot 3 maanden. Op een dag mailt ze me dat het helemaal niet goed gaat: de pms is erger dan ooit, een scheiding dreigt opnieuw. Als ik haar een paar dagen later zie verwacht ik een hoopje ellende, maar zij vertelt: “Ik ben er nu achter wat er aan de hand is. Je hebt natuurlijk altijd wel gezegd dat er nog dingen te ontdekken waren in mijn gevoel, maar nu heb ik een boek gelezen dat precies klopt voor mij. Het is niet dat er iets vreselijks gebeurd is, maar het is dat er nooit ruimte was voor wat ik voelde. Nooit! En daar wil ik nu hulp bij, om dat te leren.” Ik ben er stil van. Bij ons allebei zijn er tranen. We kijken hoe dat er uit zou kunnen zien voor haar. Doen (als steeds) een acupunctuurbehandeling die helpt om te ontspannen en ruimte te maken. En maken een nieuwe afspraak, niet eens zo heel snel.
Iemand die sinds 20 jaar (met soms grote tussenpozen) bij mij aanklopt zet in elke ‘ronde’ stappen. Ooit had ze ‘bekkeninstabiliteit’ en ‘chronische vermoeidheid’, een jaar geleden voelde ze hoe ze eindelijk echt op haar benen en bekken kon vertrouwen en nu is ze in staat om zich niet alleen ‘staande te houden’ maar ook te gaan voelen hoe gekmakend het gezin waar ze in opgroeide was.
Afwachten en alert blijven
Dit zijn twee voorbeelden van hoe er na een aantal jaren ineens iets kan veranderen dat waarschijnlijk niet had kunnen gebeuren zonder wat we in de jaren daarvoor hebben opgebouwd, stapje voor stapje, vaak zonder precies te weten waar het naar toe wil. Dit toont mij de waarde van geduld. Wat is dat, geduld? Het is in elk geval niet alleen maar ‘stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw’ (een beroemd zondagschool-lied). Geduld betekent afwachten terwijl je alert blijft op wat er om je heen gebeurt, alert blijft op mogelijkheden, klaar om zo nodig te doen wat er nodig is, beschikbaar om te luisteren, antwoord te geven, een behandeling te geven die bijdraagt aan een ontwikkeling. Het betekent: vertrouwen hebben in de ander, in de relatie met de ander, in mijn eigen kunnen (zowel technisch als menselijk). Je kunt het ook wu wei noemen: doen zonder te doen - of niet-doen zonder niets-doen.
Kortdurend geduld, bijvoorbeeld het rustig opbouwen van een behandeling of het parkeren van een vraag (terwijl je weet dat je die binnenkort wel een keer wilt stellen) is al een kunst. Het is denk ik niet toevallig dat ik pas nu de waarde van langdurig geduld kan benoemen. Als je heel graag wilt dat het beter met iemand gaat, dat iemand die stap naar meer geluk zet die toch echt mogelijk lijkt, en keer op keer gebeurt dat niet, dan vraagt dat iets van je. Namelijk de moeilijke combinatie van accepteren dat iemand verre van gelukkig is en oog houden voor de gezonde kanten van iemand plus een soort visie op een beter leven. Als één van deze elementen ontbreekt krijgt je burn-out, drammerigheid, cynisme of ongefundeerd optimisme. Mijn indruk is dat het verdragen van de spanning die deze lastige combinatie oproept langdurige oefening vergt. Inderdaad: ook geduld met jezelf...
Koos van Kooten
februari 2020
(ook gepubliceerd in Huang Ti - Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur, voorjaar 2020)