Chinese Medical Psychiatry

door Bob Flaws en James Lake, MD. Boulder, Colorado, Blue Poppy Press, ISBN 1-891845-17-9, $108,-

Eerlijk gezegd ben ik over het algemeen niet zo gesteld (meer) op boeken van Bob Flaws. Een zekere lichtheid die vroege boekjes kenmerkte (ik denk bijvoorbeeld aan "Turtle Tail and other tender mercies" over kindergeneeskunde) heeft plaatsgemaakt voor een nogal rechtlijnig aandoende keus voor Traditional Chinese Medicine, met een nadruk op "Chinese". Hoeveel beter zou de wereld er uitzien als iedereen zich naar deze vorm van Chinese geneeskunde zou richten, lijkt de boodschap. De nadruk ligt op correcte TCM-patroon differentiatie, en die kan geleerd worden, liefst in de juiste terminologie. Sterk leunend op Chinese medische literatuur. De rest is bijzaak. Boeken en boekjes over allerlei aandoeningen van zijn hand laat ik na enkele teleurstellingen dus liggen. Maar bij "Chinese Medical Psychiatry" kon ik het toch niet laten. Een enorm dikke pil, waarin basisprincipes, behandelmethoden en vervolgens Chinese en Westerse psychische ziektecategorieën behandeld worden, daar steek je allicht veel van op.

Klopt. Met name de eerste hoofdstukken heb ik met veel plezier gelezen. Deze zijn duidelijk geschreven met de eigen ervaring van Flaws als uitgangspunt. De door hem aangehangen en hier nogmaal heel duidelijk verklaarde theorie van Yin-Vuur (een combinatie van Lever stagnatie/Hitte, Yin/Bloedleegte met lege Hitte, Qi-deficientie, Vocht-Hitte en "stirring of Ministerial Fire"), duidelijke uiteenzettingen over de verschillende stagnaties met natuurlijk Lever Qi-stagnatie in een centrale rol, heldere ideeën over de rol van Slijm, ik kan er geen genoeg van krijgen, zo herkenbaar is het in mijn eigen patiënten. Ook het hoofdstuk over de "Essence Spirit Materia Medica" en een hoofdstuk over een door Flaws zelf ontwikkeld acupunctuurprotocol voor wanneer Yin Vuur zich via Chong Mai en Du Mai naar de bovenrug / Tai Yang heeft verplaatst zijn heel interessant. Hier schrijft iemand die geïnspireerd is, zich prima op zijn gemak voelt in de materie die hij perfect beheerst.

Minder enthousiast word ik van de hoofdstukken over de verschillende Chinese en Westerse aandoeningen. Dit deel is strak geordend. Westerse diagnostiek, etiologie en behandeling, voor- en nadelen van Westerse behandeling, Chinese differentiatie en behandeling. Er mankeert helemaal niets aan de differentiatie en de voorgestelde behandelingen. Ik geloof ook dat dit boek absoluut geschreven moest worden. Mijn gebrek aan enthousiasme ligt deels aan mijn voorliefde voor het grotere geheel, de grotere ideeën. Maar ook vallen míjn patiënten meestal niet in een duidelijk psychiatrisch ziektebeeld. Die vertonen subtielere Shenverstoringen. Waarvoor de eerste hoofdstukken dus al een schatkamer aan theorie en behandelmogelijkheden bieden. Het grootste nadeel van deze hoofdstukken vind ik dat (vrijwel?) alle 'case-histories' zijn geput uit Chinese literatuur. Daarmee verdwijnt alle psychologische en existentiële dynamiek uit de verhalen. Patiënten worden steeds behandeld met kruidenformules (gelukkig zijn er ook voorbeelden van mislukte behandelingen) en de symptomen verdwijnen uiteindelijk volledig. (Kunnen ze mooi weer aan het werk, denk ik er dan bij, stel je voor dat ze in opstand zouden komen tegen het systeem, of een innerlijke groei zouden doormaken...). Behandelt Flaws zelf geen patiënten? En hoe is het eigenlijk om psychiatrische patiënten te behandelen, niet alleen maar Chinese ziektepatronen?

Werk je met Chinese kruiden? Ben je geïnteresseerd in psychische / psychiatrische klachten? Dan is dit boek beslist de moeite waard. Maar lees dan in ieder geval ook het door Flaws enigszins neerbuigend als "psychologiseren van acupunctuur" neergezette 'Nourishing Destiny' van Lonny Jarrett. Wat Jarrett misschien te veel benadrukt aan zuivere, spirituele, zeg maar Hemelse aspecten is mijns inziens een noodzakelijke aanvulling voor de - ondanks lippendienst aan het holistische karakter van Chinese Geneeswijzen - voornamelijk materiële, zeg maar Aardse benadering die dit boek biedt.

Koos van Kooten