Braving the Void

door Michael Greenwood, uitg. Paradox Publications, Victoria, BC (Canada), ISBN 0-9695822-1-8, $14,95

english version of this review

De vraag om vermindering van pijn wordt acupuncturisten vaak gesteld, en inderdaad kan acupunctuur - door het verminderen van stagnatie of anderszins - daaraan vaak een bijdrage leveren. De schrijver van Braving the Void - journeys into healing, Michael Greenwood, is acupuncturist en één van de drijvende krachten achter een pijnkliniek in de Canadese stad Victoria. Zelf oorspronkelijke opgeleid als chirurg begreep hij op een gegeven moment dat zijn weg ergens anders lag, en de Victoria Pain Clinic (www.vicpain.com) is daarvan het tastbare resultaat.

Dit is een verrassend, verfrissend en verontrustend boek. Het gaat nauwelijks over acupunctuur. Het gaat des te meer over de ervaring van mensen met ernstige chronische pijn. Acupunctuur is voor de schrijver slechts één manier om mensen te helpen "de Leegte te trotseren", zoals de vertaling van de boektitel luidt.

Daarmee kom je meteen op de belangrijke vraag: wat is dat, de "Leegte"? Hij schrijft daarover (vertaling van mij) "Een van de hoekstenen van het helingsproces is het - plots of geleidelijk - zichtbaar worden van een ingrijpende houdingsverandering die je nog het best kunt omschrijven als 'transformatie'. (...) deze verandering is veel méér dan het inwisselen van het éne gezichtspunt voor een ander. Het is eerder een verschuiving naar een standpuntloos standpunt. Om een begin te maken met de helende reis moeten we die niet-plaats in onszelf zien te vinden die ik in dit boek "de leegte" noem, hoe onmogelijk dat misschien ook lijkt. Als we over de drempel van die ruimte gaan verliest ons besef van dichotomie (mannelijk/vrouwelijk, subject/object, lichaam/geest) en afgescheidenheid dat ons in ons dagelijks leven zo vanzelfsprekend lijkt terrein totdat er uiteindelijk zelfs geen verschil meer bestaat tussen de toeschouwer en dat wat hij beschouwt. Dan lijkt er in alle richtingen een gebied te exploderen dat niet in kaart gebracht is." Als dit nu een reclame voor een meditatietechniek of voor psychedelische stofjes was kon je je er ofwel in verliezen ofwel het afwijzend aan de kant leggen, maar dit boek gaat over mensen met chronische pijn die vaak al talloze operaties, kilo's pijnstillers en volledige arbeidsongeschiktheid achter de kiezen hebben, zonder uitzicht op verbetering. Hier dus geen zweverigheid, maar een daadwerkelijk willen-weten van wat zich echt in die Leegte bevindt, een beschrijving van de verschillende manieren waarop zowel therapeuten als patiënten deze Leegte doorgaans liever vermijden, en heel veel impressies van wat mensen in de Leegte tegenkomen.

Een rode draad daarbij is de overtuiging van de schrijver dat er "diep van binnen bij iedereen die ziek is een dusdanig cruciale innerlijke tegenspraak speelt dat het lijkt alsof volledige expressie van de ziel gelijk zou staan aan geheel en al in het niets verdwijnen". Deze innerlijke tegenspraak onder ogen zien in 'de leegte' kan de weg openen naar steeds meer expressie van de ziel, en daarmee van het zichtbaar worden van iemands kwaliteiten.

Aan de basis van een dergelijke innerlijke tegenspraak ligt vaak een 'wond'. Pas door die wond onder ogen te zien kan er heling van de wond plaatsvinden. Daarmee lijkt de fysieke pijn - die je eerder zou kunnen beschouwen als een manier om de diepere wond niet te voelen - overbodig te worden en vaak enorm te verminderen (indrukwekkende grafiekjes op de website van de kliniek geven daarvan een indruk). Er is echter heel veel moed, vaak de moed der wanhoop, voor nodig om de wond of wonden onder ogen te gaan zien. Als motto boven een hoofdstuk met de titel "De Graal" staat in dit boek: "Alleen de meest gemotiveerden schrikken niet terug voor de kernkwestie van de helende reis, namelijk dat je een wond moet helen die niet geheeld kan worden." Met andere woorden: hoe is het om je de rest van je leven bewust te zijn van een wond, en daar als het ware ieder moment opnieuw volmondig 'Ja' tegen te zeggen?

Michael Greenwood laat in dit boek zien hoe belangrijk het is, om ook als therapeut ieder moment volmondig 'Ja' te zeggen tegen het gewond zijn van je patiënten. Daarmee lijk je namelijk een ruimte te scheppen waarbinnen iemand de 'leegte' in kan gaan. Dit 'Ja' betekent echter ook dat je wil weten van het geweld waarvan iemand slachtoffer is geworden, het geweld dat iemand in zich zelf meedraagt, de eenzaamheid, de kwaliteiten en ervaringen waarvan iemand zelf liever niet wil weten, en het betekent ook dat je afziet van elke poging om wat je te weten komt in hapklare brokken in te delen. Dat de schrijver van dit boek er in is geslaagd om de ervaringen van zijn patiënten te schetsen zonder je als lezer het zicht op de 'leegte' te ontnemen vind ik een prestatie van formaat. Zeer aanbevolen!

Koos van Kooten

Meer van Michael T. Greenwood?

Kijk op de website met alle publicaties: Paradox Publishing. Voor acupuncturisten die geïnteresseerd zijn in helingsprocessen een geweldige verzameling.

English version

Braving the Void - journeys into healing by Michael Greenwood, Paradox Publications, Victoria, BC (Canada), ISBN 0-9695822-1-8, $14,95

Acupuncturists are often asked to diminish pain, and in fact acupuncture can - by means of diminishing stagnation or otherwise - often be of help in this regard. The author of Braving the Void - journeys into healing, Michael Greenwood is an acupuncturist and one of the forces behind a painclinic in the Canadian city of Victoria. Being trained as a physician he gradually understood his way was to lead him somewhere else, and the Victoria Pain Clinic (www.vicpain.com) is the tangible result.

This is a surprising, refreshing and disturbing book. It is hardly about acupuncture. It is much more about the experience of people with severe, chronic pain. For the author, acupuncture is only one of several ways to help people "brave the void".

Having said this we get to the important question: "what is this 'void'?" The author writes: "One of the cornerstones of the healing process is the appearance - whether it be sudden or gradual - of a profound attitudinal shift which might best be described as "transformational". (...) the shift is much more than a change from one perspective to another. It is rather a shift toward a positionless position. As impossible as it may seem, to begin the healing journey we have to discover that non-place within ourselves which I have chosen to refer to in this book as "the void" (...). As we move across its threshold, our sense of dichotomy (female/male, subject/object, body/mind) and separation which seem so self-evident in our everyday reality recede until finally even the distinction between observer and observed dissolves and uncharted territory seems to explode in all directions." (p. 27). Were this an advertisement for a meditation technique or some psychotropic substance you could either lose yourself in it or brush it aside, but this book is about people with chronic pain who have undergone countless operations, swallowed kilograms of painkillers and lost their jobs, with no improvement in sight. You won't find any unworldy floating-away but you will find a genuine desire to know that which is inside this Void. You'll also find a description of the many ways practitioners and patients usually avoid this Void, and many impressions of what people encounter once inside the Void.

Through this all runs the author's conviction that "deep inside everyone who is ill, (...) is a contradiction so crucial that it would seem that annihilation would accompany full expression of the soul." (p. 67). Facing this inner contradiction in the Void can open a path to increasing expression of the soul, thereby making visible someone's inner qualities.

Most often, if not always, underlying such an inner contradiction is a 'wound'. Only by facing this wound healing becomes possible. By doing this the physical pain - which could be regarded as a way of not feeling the deeper wound - seems to become superfluous and to diminish a great deal (there are some impressing graphics on the clinic's website, that of course only reflect outer changes, not the inner changes depicted in this book). However, a tremendous lot of courage, often the courage of despair, is needed to face the wound or wounds. The motto for a chapter named "The Grail" reads: "The central issue of the healing journey, which stops all but the most committed, is that the task involves healing a wound which won't heal." (p. 123) In other words: how is it to be aware of a wound for the rest of your life, and saying 'Yes' to it every single moment?

In this book Michael Greenwood shows the importance for practitioners to wholeheartedly say 'Yes' to the wounds of their patients. By doing so you seem to create a place in which someone can enter the 'void'. But aware! This 'Yes' also means wanting to know the violence someone was exposed to, the violence someone carries in him/herself, the loneliness, the qualities, the experiences someone would rather not be aware of oneself, and it also means abstaining from trying to cut what you get to know into easily digested bites.
That the author has succeeded in depicting the experiences of his patients without obscuring the sight of the 'void' is in my opinion a formidable piece of work. Highly recommended!

Paradox Publishing, Michael Greenwood's website.