De kracht van Lust en Begeerte

Seks, seks, seks (of: sex, sex, sex). Zo, deze pagina heeft de aandacht! 'Sex sells', en de best bezochte internetpagina's zijn pornosites. Dus er gaat een grote aantrekkingskracht uit van seksuele opwinding of alles wat daar maar enigszins aan doet denken. Naast woede is seksuele begeerte een grote krachtbron, en net zoals bij woede zijn de twee gebruikelijkste strategieën om daar mee om te gaan: onderdrukken en uitleven. En net zoals bij woede is er een derde mogelijkheid: erkennen, herkennen en toe-eigenen.

Is seks altijd een uiting van seksuele energie?

Eerst is het handig om te kijken waarover we het hebben als het gaat om seksuele begeerte. Er wordt heel wat afgevreën, geneukt, gemasturbeerd of wat je maar voor vormen kunt verzinnen zonder dat de oorspronkelijke drijfveer de behoefte aan (seksueel) genot is. Een vluchtige kijk op porno-sites maakt bijvoorbeeld duidelijk dat heel veel wat daar als genot wordt gepresenteerd vooral geweld is: het tegen de zin van de 'partner' doorzetten van meestal uitsluitend op de geslachtsorganen gerichte handelingen, al dan niet gecombineerd met slaan, naar beneden drukken, en altijd uitmondend in een agressief aandoend klaarkomen. Nee, er wordt weinig plezier beleefd op internet - enkele uitzonderingen daargelaten, waarover later meer. Ik vermoed zelfs dat het niet goed mogelijk is om met seksuele energie te leren omgaan zonder ook met woede te leren omgaan.
Maar er zijn meer behoeften die vertaald kunnen worden in seksuele handelingen. Door de hevigheid van seksuele opwinding en ontlading is seks ook een middel dat veel wordt ingezet om minder prettige gevoelens tijdelijk te verdoven: eenzaamheid, gevoelens van zinloosheid, angst, verdriet, verveling. Veel mensen 'verzoenen' zich na een ruzie met hun partner door een vrijpartij, vaak zonder dat het conflict echt is uitgevochten. Vaak leidt het verdoven van andere gevoelens door seks achteraf tot een kater, omdat de onderliggende gevoelens niet echt weg zijn.
Met het bovenstaande wil ik niet zeggen dat seks om 'oneigenlijke' redenen perse slecht is, maar wel dat het op deze pagina niet gaat over woede, angst of eenzaamheid vertaald als behoefte aan seks, maar uitsluitend om de behoefte aan seksueel (wat dat dan ook moge zijn) genot. Daarmee is het onderwerp al groot genoeg...

Onderdrukken van sexuele begeerte

De afgelopen eeuwen, zo ongeveer tot in het begin van de jaren '70 van de vorige eeuw, was in grote delen van onze samenleving het onderdrukken van seksuele energie de meest gebruikelijke manier om er mee om te gaan, in ieder geval officieel. Handjes boven de dekens, anders krijg je ruggenmergverweking; geen seks voor het huwelijk, etc. Overigens was er een enorm verschil tussen hoe er over seks voor mannen werd gedacht (die hadden die behoefte en moesten die kunnen uitleven, al was het dan niet openlijk, en waren daarom nog niet slecht) en hoe er over seks voor vrouwen werd gedacht (die hadden die behoefte niet of veel minder, en mochten er al helemaal niet voor uitkomen, anders waren ze slecht). Zie het trieste hoofdstuk van de 'troostmeisjes' om soldaten hun behoeften te laten doen, of het lot van vrouwen die ongewenst zwanger werden. In veel landen in de wereld en in subculturen in Nederland is dit overigens nog steeds zo.
Sinds de zogeheten 'seksuele revolutie' heerst er in een deel van de Westerse wereld minder een taboe op seksualiteit. De meeste volwassenen, en steeds meer jongeren weten op technisch gebied behoorlijk wat er zoal mogelijk is en hebben ervaring met seks zonder dat ze daarbij het idee hebben dat die behoefte of het bevredigen daarvan slecht is. Mijn indruk, zowel uit eigen ervaring als uit wat ik van anderen hoor, is dat daarmee het 'onderdrukken' van seksualiteit nog niet in de geschiedenisboekjes kan worden bijgeschreven als iets dat vroeger was en nu niet meer. Voor veel mannen is het bijvoorbeeld ongebruikelijk om op andere manieren te genieten van seks dan via stimulatie van de geslachtsorganen en via klaarkomen. Of het is (omgekeerd, maar vaak tegelijkertijd) lastig om je niet te schamen voor de heftiger stukken van seksualiteit, want stel je voor dat je je partner daarmee 'kwetst' (iets wat die partner soms ook duidelijk of minder duidelijk laat weten). Voor veel vrouwen is het ongebruikelijk om er open voor uit te komen dat ze behoefte hebben aan seks, in de zin van stevig gestimuleerd worden of stimuleren, klaarkomen of bijvoorbeeld geluid te maken, hevig te bewegen (gênant toch?).
Vrijwel iedereen (iedereen?) heeft op seksueel gebied wonden opgelopen. Dat kan op een duidelijke manier zijn, door bijvoorbeeld slachtoffer te zijn van seksueel (getint) geweld. Dat kan ook op een minder duidelijke manier zijn, door opvoeding, door het leven in een (sub-)cultuur waar bepaalde seksuele normen heersen waar je niet aan kunt of wilt voldoen.  Of - en dat is heel gebruikelijk - er in een seksuele relatie patronen ontstaan waarbij maar een deel van de 'seksuele' behoeften van één of beide partners aan bod komen.
En dan is er nog een reden waarom ik vermoed dat iedereen of vrijwel iedereen seksuele impulsen onderdrukt heeft of nog onderdrukt: seksuele energie kan nogal heftig zijn en in bepaalde situaties op zijn minst ongepast. Als je met iedereen die seksuele verlangens in je oproept dat zou gaan uitleven zou je vermoedelijk heel veel mensen kwetsen, geweld aandoen. O wat is seks toch lastig...

Het onderdrukken van seksuele energie, dus laten we zeggen: de behoefte om lichamelijke opwinding en extase te ervaren, de mogelijkheid om die te ervaren en het verlangen om dat al dan niet samen met anderen te doen heeft echter ook nadelen. Elke energie die er niet mag zijn leidt tot verkramping, op zijn minst op lichamelijk en emotioneel gebied. Als je een ongemakkelijke relatie (of géén relatie) met lust en begeerte hebt betekent dat niet dat je géén lust en begeerte hebt. Het vermogen om lijfelijk te genieten, het vermogen tot overgave en uitwisseling is iedereen aangeboren, en het is een behoorlijk sterke energie.

Uitleven van seksuele begeerte

Een andere manier om met hevige energie om te gaan is je er 'helemaal aan over te geven'. De energie gaat met je aan de loop, of je kiest er bewust voor om de energie uit te leven. In deze visie is seks dus niet slecht, sterker nog, het is juist hartstikke goed, heel erg mooi en je kunt er maar het beste flink van genieten. Er zijn geen taboes meer, we zijn allemaal vrije mensen dus waar wachten we nog op? Er zijn seksueel getinte websites die deze insteek hebben, zonder te ontaarden in het uitleven van geweld. Fora waar mensen ervaringen met standjes uitwisselen, porno-sites gewijd aan 'de schoonheid van het vrouwelijk orgasme' waar vrouwen zonder de gebruikelijke angstige of stereotiep-verleidelijke blikken voor hun plezier aan lijken mee te werken. En wat is dan nog het verschil met het uitwisselen van het lekkerste appeltaartrecept, een adembenemende wandelreportage of een website met reproducties van 17-eeuwse schilderkunst? Toch is het interessant dat het uitleven van seksuele energie toch vaak in het verborgene gebeurt. Ik vermoed dat er ook bij het uitleven van seksuele energie veel schaamte komt kijken, en dat het uitleven dus vaak een uitlaatklep is voor de energie die in de overige tijd wordt onderdrukt. Daarin verschilt seks waarschijnlijk niet zoveel van woede.
Een kwalijker vorm van uitleven van seksuele energie is natuurlijk in de vorm van seksueel geweld, waarbij de ander als instrument voor het seksuele plezier van de dader dient, al dan niet onder het mom van dat die ander het zelf uitlokte, toch ook lekker vond, of de intimiteit zo waardeert. En veel seksueel geweld heeft nauwelijks met seksueel plezier te maken, maar alleen met onderdrukken, met macht.
Het uitleven van seksuele energie kan overigens ook leiden tot lusteloosheid, toenemende wanhoop, desinteresse voor andere zaken in het leven, die alleen bestreden kunnen worden door nieuwe opwinding en ontlading. Zo kun je ook een hoop energie kwijtraken, zowel als man als als vrouw.

De koninklijke weg: herkennen, erkennen en toe-eigenen

Als onderdrukken niet de goede weg is (vanwege de verkramping die dat oplevert), en uitleven is dat ook niet (vanwege het geweld, of het verloren gaan van de energie), dan lijken er weinig mogelijkheden over te blijven. Veel mensen besteden dan ook zeg 95% van hun tijd aan het negeren of onderdrukken van hun seksualiteit, en leven die in de resterende 5% toch uit, omdat de druk op de ketel te hoog wordt. En zo verandert er weinig, want bij onderdrukken mag de energie er niet zijn, en na het uitleven is hij weer een tijdje weg. Er zijn vrouwen die hun mannelijke partner, zelfs als hij dat eigenlijk niet wil, zo snel mogelijk laten klaarkomen, dan is het maar weer voorbij.
Er is een andere weg, die je de koninklijke weg zou kunnen noemen, en daarin kunnen drie stappen worden onderscheiden: herkennen (van de seksuele energie), erkennen (van de seksuele energie) en toe-eigenen (van de seksuele energie). Elk van die drie stappen kan lastig zijn, maar het kan de moeite waard zijn: niet alleen voor meer seksueel plezier, maar ook voor meer levensvreugde.

Herkennen van seksuele energie

Voor de meeste mannen lijkt deze stap niet zo lastig. Een erectie is immers niet zo lastig waar te nemen. Voor vrouwen ligt dat wat anders, omdat de veranderingen in de geslachtsorganen minder zichtbaar zijn. Seksuele opwinding bestaat echter uit veel meer: je ademhaling kan veranderen, je huid wordt warmer, je gaat zweten, je wilt bewegen, je wilt geluid maken, je hartslag gaat omhoog, je huid wordt gevoeliger. Als je gewend bent om seksuele energie te onderdrukken komt het meestal niet zo ver dat je dit voelt. Als je gewend bent om je af en toe te ontladen ben je je misschien niet bewust van deze verschijnselen, omdat je vooral op je geslachtsorgaan of dat van je partner gericht bent.
In deze stap is het belangrijk om te gaan ervaren hoe seksuele opwinding voelt bij jezelf. Wat vind je fijn, lekker, en hoe verandert dat het gevoel in je lijf? Waarschijnlijk is het het veiligst om dat in je ééntje uit te proberen, tenzij je partner en jij in staat zijn om heel nauwkeurig aan elkaar aan te geven wat je zou willen uitproberen en hoe dat voelt (zonder dat je het meteen moet gaan uitleven). Meestal zijn dat vaardigheden die je pas in een volgende stap opdoet.

Erkennen van seksuele energie

Het is nog niet zo lang geleden dat ik droomde dat iemand me (verwijtend, corrigerend) aansprak op een (mijn) erectie, en ik antwoordde: "inderdaad, nou én?" Het was een droom, oké, maar het was wel heel wat anders dan het enorm rode hoofd wat ik als tiener kreeg als het onderwerp zelfbevrediging aan de orde kwam.  En het was ook anders dan me gaan verdedigen wanneer ik te horen krijg "je wilt zeker vrijen" (nee hoor, ik zou niet dúrven...). Deze stap gaat dus over het erkennen dat je seksuele verlangens hebt, daar voor uit durven komen als dat gepast is. En daarmee wordt het makkelijker om ook duidelijk aan te geven wat die verlangens zijn, en ontstaat er meer keuzevrijheid voor jezelf en je eventuele partner: je kunt er voor kiezen om (alsnog) je verlangen te onderdrukken, het uit te leven, of wellicht gewoon te voelen dat die verlangens er zijn. Je hoeft niet per se te vrijen als je zou willen vrijen, je hoeft ook niet perse niet te vrijen als je zou willen vrijen. Je hoeft niet per se klaar te komen als je het verlangen hebt klaar te komen, je hoeft niet perse niet klaar te komen als je zou willen klaarkomen.

Toe-eigenen van seksuele energie

Het ervaren van (seksuele) energie zonder er iets mee te moeten biedt de mogelijkheid om deze energie meer te laten stromen, al dan niet samen met een partner, en al dan niet tijdens 'seksuele' activiteiten. Een mogelijkheid is om de energie bewust op te wekken, te voelen hoe je lijf energetischer aanvoelt, en in die toestand heel andere dingen te gaan doen: koffie zetten, met je kinderen spelen, muziek maken, in de tuin werken, de boekhouding doen. Knuffelen, zoenen, strelen kan een goed begin van de dag zijn, ook of juist als je niet klaarkomt.
Overigens zijn er veel meer zinnelijke activiteiten: lekker eten, zonnebaden, zwemmen waarop je dit kunt toepassen. Laat je huid strelen door de wind, de regen, de zon; laat je tong strelen door heerlijke soep, romige kaas, een sappige mango. Kreun van genot, en merk hoe goed dat kan doen.  Rek je lekker uit, adem diep en merk hoe je blik weer helderder wordt. In deze stap wordt duidelijk dat extase, genieten, zinderen gelukkig niet alleen tijdens seks te ervaren zijn.

Chinese liefdesgeheimen...

Er is op veel plekken, in boeken en cursussen informatie te vinden over wat dan vaak "Chinese liefdesgeheimen" of "multi-orgastische seks" wordt genoemd. Een weliswaar niet Chinese uitingsvorm hiervan heet "tantra". Ik heb deze bewust niet als leidraad voor deze pagina genomen. Wel is het mogelijk om de 'lessen' uit deze boeken of cursussen in het bovenstaande kader te plaatsen. Mijn indruk is dat vrij veel valt in de categorie "herkennen, erkennen en toe-eigenen", het steeds meer gaan genieten van iets wat voorheen onderdrukt werd. Daarmee brengen ze meteen ook het gevaar met zich mee van te blijven hangen in uitleven. Een illustratie daarvan is volgens mij dat een schrijver van een hele serie boeken over dit onderwerp een seksuele relatie of relaties aanging met leerlingen. "Moet kunnen" of "macht erotiseert/corrumpeert"?

Valkuilen en mogelijkheden

Het blijft lastige materie. Vrijwel iedereen is geneigd zichzelf te bedotten als het om dergelijke potentieel heftige energieën gaat. Het leren genieten van seks, of het laten stromen van seksuele energie kan een doel op zichzelf worden. Daarmee wordt het een soort vlucht uit de werkelijkheid. De wereld is niet alleen lekker of fijn, en ook je lijf is niet alleen maar lekker of fijn. Juist als energie meer gaat stromen ga je ook de pijn voelen. In de meeste boeken over meer vervullende seks is dat onderwerp echter afwezig.
Zowel de overlevingskracht van de woede als de kracht van het genieten zijn 'lagere' energieën. Door ze te gaan herkennen, erkennen en toe-eigenen ben je als het ware bezig met het temmen van een paard: je maakt de energie beschikbaar. Wat je vervolgens met je paard gaat doen is een heel ander verhaal. Sommige doelen passen beter bij hoe je bedoeld bent, sommige brengen je daar verder van af. Sommige doelen dragen bij aan een helere wereld, andere doen dat niet. Pas het Hart kan keuzes maken die betekenis hebben, zonder het Hart wordt het toe-eigenen alleen een mooiere vorm van uitleven. Zonder "seks om de seks" en "seks zonder liefde" te willen veroordelen lijkt het mij toch een wenselijker weg om seks te laten bijdragen aan liefde en heling. Maar daarvoor moet je wel eerst vrede sluiten met je eigen seksualiteit, en die bestaat ook zonder liefde. Succes!