Hemel - Aarde - Mens

Yin / Yang zijn universeel, maar zeggen nog niets over de plaats waar de tegenpolen elkaar ontmoeten. Daarvoor is een overgang nodig van de twee (Yin / Yang) naar de drie (Hemel - Aarde - Mens). Het blijkt een uitdaging te zijn om beide polen (Hemel en Aarde) te erkennen èn (als Mens) daartussen te durven gaan staan.

Tussen hemel en aarde, de plaats van de mens

Na twee komt drie. Twee is 'Yin/Yang', drie is 'Hemel - Aarde - Mens'. Mens wordt hier gezien als de verbinding tussen Hemel en Aarde.

Hemel

'Hemel' is Yang. Onder 'Hemel' moeten kosmische invloeden (weer, maar ook sterren en subtiele energie) worden verstaan. Ook het 'grotere, niet-stoffelijke Geheel' zou een redelijke vertaling zijn.

Aarde

'Aarde' is Yin. Onder 'Aarde' moet de materie moeten verstaan. Een redelijke vertaling in voor westerlingen begrijpelijke termen zou zijn: 'Moeder Aarde', ware het niet dat die vertaling maar een deel van de lading dekt.

Hemel en Aarde

De (energie van) Hemel werkt voortdurend in op de (materie van) Aarde. Daardoor ontstaan (volgens de Dao De Jing of Tao Te Ching) de 'tienduizend dingen'. Van deze 'tienduizend dingen', je zou kunnen zeggen: de schepping in zijn oneindige variaties en onuitputtelijke veelzijdigheid, wordt de Mens als het meest kostbaar gezien. In de Nei Jing (het oudst bewaard gebleven boek over acupunctuur) staat: "bevrucht door de Hemel, gebaard door de Aarde, de Tienduizend dingen zijn volledig, van deze (tienduizend dingen is) de Mens het meest kostbare."

Niet 'de mens' in het algemeen, 'deze individuele mens'!

Natuurlijk, Chinese geneeskunde kent algemeenheden. Maar bij 'Hemel - Aarde - Mens' gaat het niet om 'de mens' in het algemeen, maar om die éne mens, jij of ik dus, op zijn plek tussen Hemel en Aarde. In jou of mij ontmoeten Hemel en Aarde elkaar, dáár vindt de bevruchting plaats en de geboorte. Elk moment opnieuw, een leven lang. Niet dat dat altijd even gemakkelijk gaat, of van harte. Juist in de hobbels, moeilijkheden, uitdagingen wordt jouw (mijn) individuele leven zichtbaar. Door je eigen leven te leven draag je bij aan de ontwikkeling van de kosmos (vermoed ik).

Voorkeur voor Hemel of Aarde

Het lijkt zo te zijn, dat elk van ons een 'voorkeur' heeft, voor ofwel 'Hemel' ofwel 'Aarde'. Hieronder doe ik een poging om te beschrijven hoe zo'n 'voorkeur' eruit kan zien. Het zijn twee extremen, maar ik ben nog niemand tegengekomen die zich niet in één van de beschrijvingen herkende.

Liever in de Hemel dan op Aarde

Wie een voorkeur heeft voor 'Hemel' houdt zich graag bezig met geestelijke zaken. Begrippen als helderheid, zuiverheid, 'spiritualiteit', inspiratie, 'God' of 'goddelijk', zijn belangrijk en hebben een diepe betekenis. Er is een verlangen naar de oorspronkelijke heelheid, het verloren paradijs. Iemand die een voorkeur heeft voor 'Hemel' kan bijvoorbeeld dingen zeggen als: ik weet hoe het Leven echt is, maar ik lijd eraan hoe de mensen er in de praktijk een zootje van maken.
De voorkeur voor 'Hemel' betekent in dat geval eigenlijk ook, dat je moeite hebt met leven op Aarde. Moeite hebt met materie. Moeite hebt met onvolmaaktheid. Moeite hebt met boosheid. Moeite hebt met 'geweld' in de gebruikelijke betekenis: slaan, schieten, bommen, macht, schelden. Je zou kunnen zeggen: moeite om met twee benen op de grond te staan. Moeite met in dit (óók materiële) lijf op deze plek in deze onvolmaakte wereld te zijn.
Mensen die een voorkeur hebben voor 'Hemel' hebben zich vaak meer of minder bewust afgewend van 'Aarde' omdat ze de nadelen van 'alleen maar Aarde' hebben leren kennen. Het is zeker in het begin lastig om de nadelen van 'alleen maar Hemel' te gaan zien.

Liever op aarde dan in de hemel

Wie een voorkeur heeft voor 'Aarde' houdt het graag concreet en begrijpelijk. Meten is weten, 'wetenschap', bewijzen, duidelijke afspraken, toonbare resultaten, doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg, materiële zaken zijn belangrijk. De mensen die een voorkeur hadden voor 'Aarde' hebben het de afgelopen paar honderd jaar relatief gemakkelijk gehad, want dit was de trend. Industriële ontwikkeling, economische groei, maar ook de ontwikkelingen in de geneeskunde zijn hier duidelijke vruchten van. Dat 'Moeder Aarde' hier niet altijd wel bij gevaren is, ligt vermoedelijk vooral aan de afwezigheid van 'Hemel', niet aan 'Aarde'.
De voorkeur voor 'Aarde' betekent eigenlijk ook dat je niet veel moet hebben van 'Hemel'. Alles wat daarmee te maken heeft is 'vaag', en dat past niet in je wereldbeeld. Stel je voor dat er zoiets was als 'God' of 'spiritualiteit', dan werd alles ineens een stuk minder overzichtelijk.

Op aarde, of in de hemel, maar niet daartussen

Er bestaat een derde mogelijkheid, is mij de afgelopen jaren duidelijk geworden. Er zijn nogal wat mensen, (meer mannen dan vrouwen, lijkt het) die zich eigenlijk in beide gebieden wel prettig voelen. Ik vermoed dat het meestal mensen zijn die zich meer thuis voelen in 'Hemel'. Ze hebben echter eerst in de 'wetenschap' hun sporen verdiend en ontlenen daar hun beroep, hun titel of hun status aan. Gaandeweg beginnen ze zich te herinneren dat er méér is, dat er ook zoiets als de 'hemel' bestaat. En gaan proberen om beide met elkaar te verbinden. Door bijvoorbeeld 'wetenschappelijk' te gaan bewijzen dat spiritualiteit of meditatie invloed hebben op de gezondheid van mensen, door zich bezig te gaan houden met de grensgebieden tussen leven en dood, met nieuwe fysica enz. enz. enz. Door te proberen om zowel in de Hemel als op Aarde te zijn ontstaat er dan een soort spagaat. Het aspect 'Mens' ontbreekt.

Tussen hemel en aarde?

De uitdaging lijkt te zijn, om ook contact te (gaan) maken met de pool waarmee je minder affiniteit hebt. Dus als je meer voor 'Hemel' voelt: meer contact met 'Aarde' maken. Dat vraagt om: meer in je lijf komen, vrede te krijgen met de onvolmaaktheid van het bestaan, ervoor kiezen om op aarde te leven, met alles wat daarbij hoort. Waarom? Omdat alleen door Hemel Aarde te laten bevruchten steeds nieuw leven kan ontstaan. 'Hemel' zonder 'Aarde' wordt op den duur een steriele schijnwereld, waarin je steeds meer van de 'werkelijkheid' verwijderd raakt.
En als je meer voor 'Aarde' voelt: meer contact met 'Hemel' maken. Dat vraagt om: je bewust worden dat er meer is dan tastbare werkelijkheid, je bewust worden dat niet alles te verklaren is, dat er een werkelijkheid bestaat die omvattender is dan je dacht en dat jij daarin een plek hebt. Waarom? Omdat alleen door Hemel Aarde te laten bevruchten steeds nieuw leven kan ontstaan. Aarde zonder Hemel wordt op den duur een levenloze betonwoestijn waarin de mogelijkheid van een geestelijke impuls tot iets nieuws afwezig is.

En wat betekent 'Mens' in dit geheel?

Het staat er zo gemakkelijk. De Mens verbindt Hemel en Aarde. Maar hoe doe je dat? Niet door één van de polen de voorkeur te geven en de ander te ontkennen. Ook niet door dan maar de andere pool te omarmen en je eigen voorkeur te negeren. Mijn sterke vermoeden is, dat je Mens tussen Hemel en Aarde kunt zijn door steeds meer contact met je ervaring te maken. Wanneer je dat doet kom je vroeg of laat zowel 'Hemel' als 'Aarde' tegen, in alle aspecten van ervaring die er zijn: lichamelijke ervaring, emotionele ervaring, spirituele ervaring. Ook aspecten van je ervaring die voorheen geen plek mochten hebben kunnen dat gaandeweg krijgen, en vaak zijn dat aspecten van 'Hemel' of 'Aarde' waarvan je het bestaan niet echt wist. Naarmate je meer contact krijgt met je Hart en je ervaring wordt ook waar wat ik hierboven schreef: het gaat niet om 'de mens' in het algemeen, het gaat om de unieke plek van jou of mij op dit moment, op deze plek, tussen Hemel en Aarde.